Ulica Grochowska

Ulica Grochowska na Grochowie
Ulica Grochowska na Grochowie
Ulica Grochowska w Warszawie biegnie od ulicy Jordanowskiej na Gocławku ulicy Lubelskiej na Kamionku.

Dziś jedna z najważniejszych ulicy Grochowa powstała jako główna droga podwarszawskiej wsi Grochów.

W 1823 roku została przekształcona w brukowany trakt wiodąca do Brześcia. W związku z jego ukończeniem nadano nazwę ulicy oraz ustawiono żeliwny obelisk zwany Pomnikiem Budowy Szosy Brzeskiej.

W pierwszej połowie XIX wieku zabudowę ulicy stanowiły drewniane chałupy, domy, dworki i pałacyki. Do najwcześniej wzniesionych należał zapewne murowany dwór między dzisiejszymi ulicami Nasielską i Wspólna Droga. Wzniesiono go może jeszcze u schyłku XVIII wieku. W związku z budową „Osiedla Młodych” dworek został barbarzyńsko rozebrany około 1960 roku.

Równie wiekowy jest zachowany do dziś dworek pod nr. 64 który wzniósł tu dla siebie szwedzki przemysłowiec Karol August Osterloff.

Bliższy rogatkom i wsi Kamionek końcowy odcinek ulicy miał wówczas wyłącznie drewnianą zabudowę. Najwcześniejszym na nim świadectwem działalności człowieka jest Cmentarz Kamionkowski, czynny od końca XIII wieku. W 1656 roku ogień strawił stojący niegdyś w sąsiedztwie cmentarza kościół pw. św. Stanisława Biskupa. Sam cmentarz był czynny do roku 1887.

Przy ulicy Grochowskiej do lat 60 XX wieku istniał dawnym cmentarz staroobrzędowców. Powstał w pierwszym dwudziestopięcioleciu XIX wieku. Pomniki w formie piaskowcowych trumien na katafalkach przeniesiono na Cmentarz prawosławny na Woli, nie odtwarzając niestety ich pierwotnej formy.

Od roku 1850 przy Trakcie Moskiewskim jak ówcześnie zwano Grochowską pojawiły się pierwsze zakłady wytwórcze: od roku 1852 Jan Hoch "we wsi Grochowie" wytwarzał świece i mydło, nieopodal działała garbarnia niejakiego Jeromina. Niewielka fabryka mydła Franciszka Mätza działała od roku 1887 pod dzisiejszym nr. 212. Kolejnym reprezentantem tej branży był Mosze Wysocki, prowadzący wytwórnię w okolicy dzisiejszego Ronda Wiatraczna.

Jednym z największych zakładów była działająca u zbiegu z ul. Terespolską wytwórnia Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Wstążek Gumowych i Taśm wybudowana w roku 1886 przez Ryszarda Zieglera i J. Jägera.

Rok 1891 przyniósł przyłączenie do Warszawy fragmentu Grochowskiej między ulicami Lubelską i Podskarbińską. Usypano nowy wał i nowe rogatki miasta. W latach 1899-00 według projektu Władimira Pokorowskiego wzniesiono zabudowania Instytutu Weterynaryjnego. Lokalizację tę uzasadniało istnienie targu na bydło w miejscu dzisiejszego Parku im. Obwodu Praga Armii Krajowej.

W 1904 roku pod nr 230 w pobliżu dziejszego Ronda Wiatraczna Marcin Enda zbudował zachowany do dziś jednopiętrowy budynek mieszkalny.

Na przełomie stuleci powstały murowane domy mieszkalne przy "miejskim" odcinku ulicy. Dopiero po roku 1910 pierwsze kamienice czynszowe, zachowane w większości do dziś. Ich budowa zbiegła się w czasie z drugim etapem rozwoju przemysłu w dzielnicy. Od roku 1911 przy Grochowskiej działał znany zakład elektrotechniczny "Bracia Borkowscy", Fabryka Elektrotechniczna B. Petscha, wykupiona później przez Ministerstwo Poczt i Telegrafów oraz Wytwórnia Sprzętu Spawalniczego "Perun" S. A., powstała z połączenia francuskiej firmy "L'air Liqide" z Towarzystwem Akcyjnym Fabryk Tlenu i Aparatów "Perun" z Petersburga.

W roku 1916 do Warszawy włączono Grochów wraz z dalszym odcinkiem traktu do Brześcia, poza linią ulicy Podskarbińskiej. W związku z tym dzisiejsza ul. Płowiecka pewien czas nosiła miano Grochowskiej.

Około 1918 roku w narożniku ulicy Grochowskiej i Wiatracznej Teodor Rajchert uruchomił piekarnie.

1 listopada 1925 na pętlę na Gocławku wjechał pierwszy tramwaj linii 24.

Lata dwudzieste przyniosły niewiele nowych budynków mieszkalnych. W roku 1929 według konceptu Konstantego Sylwina Jakimowicza rozpoczęła się budowa kościoła pw. Matki Boskiej Zwycięskiej. Kościół wzniesiony na terenie dawnego cmentarza jest tylko dwa lata starszy od kolejnej grochowskiej świątyni - kościoła pw. Najczystszego Serca Maryi.

Po tym okresie nadeszła kolejna faza rozwoju przemysłu. Na Kamionku zaczęły działalność kolejne zakłady: Fabryka Aparatów Optycznych i Precyzyjnych H. Kolberga, Państwowe Zakłady Tele - i Radiotechniczne, oraz Towarzystwo Budowy Motorów "Perkun" pod nr. 309/313.

W 1931 roku przy Grochowskiej 36 (dziś 339) wzniesiono budynek Miejskiego Ośrodka Zdrowia (Stacja Higieny Zapobiegawczej).

Niezwykłe ożywienie budowlane nadeszło po roku 1933. Powstało wtedy do wybuchu wojny kilkadziesiąt domów w wysokości od dwóch do pięciu pięter.

W latach 1934-35 Grochowska otrzymała nowy granitowy bruk. Jednocześnie przygotowywano się do poszerzenia ulicy. Wybuch wojny przerwał te prace. Poszerzanie ulicy kontynuowali jednak hitlerowcy, widząc strategiczne znaczenie wylotowej trasy w czasie działań na froncie wschodnim.

W okresie okupacji zniszczeniu uległy niemal wszystkie zabudowania przemysłowe. Zabudowa mieszkaniowa w większości ocalała.

W roku 1953 została skasowano wąskotorową kolejkę do Karczewa.

W roku 1960 poszerzono jezdnię do dzisiejszej szerokości. Jednocześnie zalano asfaltem bruk, dobrze zachowany mimo wojny i upływu czasu.

Po roku 1960 unicestwiono wszystkie niemal zabudowania drewniane.

W 1975 roku w narożniku ulicy Grochowskiej i Mińskiej Spółdzielnia "Osiedle Młodych" wzniosła 10-piętrowy budynek mieszkalny.

27 listopada 1996 roku w narożniku z ulicą Jubilerską otwarto Centrum Handlowe King Cross Praga.

W 2005 roku pod nr 304 SBM Beta na rogu z ulicą Gocławską ukończyła budowę budynku mieszkalnego.

15 grudnia 2005 roku pod nr 147 na terenie dawnego gospodarska rodziny Zajdlów otwarnia sklep Lidl.

W kwietnia 2009 roku opuszczona budynku Instytutu Weterynarynego przy Grochowskiej 272 zostały przekazane orkiestrze Sinfonia Varsovia.

4 maja 2010 roku przebudowany budynek Przychodnia Zdrowia pod nr 399 przyjął pierwszych pacjentów.

Ciekawostki

  • W XIX i na początku XX wieku ulica nosiła nazwę: Trakt Brzeski, ok. 1905 r. carskie władze zmieniły nazwę ulicy na Trakt Moskiewski, a po odzyskaniu niepodległości w 1919 r. nadano jej nazwę: Grochowska. W roku 1941 naziści nadali nową nazwę ulicy: Ostenstrasse, władze ludowe powróciły do przedwojennej nazwy w 1945 r.
  • W latach 1901-53 wzdłuż ulicy Grochowskiej przebiegały tory wąskotorowej Kolei Jabłonowskiej.
  • W latach do ulicą Grochowską wracał do swojej willi w Sulejówku marszałek Józef Piłsudski.
  • W roku 1934 roku odwrócono numerację ulicy: dawny nr. 1 przy ul. Lubelskiej otrzymał teraz nr. 354.
  • Do 1960 roku taką nazwę nosiła dzisiejsza ul. Kuglarska.
Źródło: Portal Twoja Praga
2013-09-06 15:00 1675

Komentarze

Ten materiał nie ma jeszcze komentarzy

Dodaj komentarz

Twój mail będzie nie widoczny.